Hilversum

Hoe vertel je Zuid-Koreanen over de creatieve economie?

Ik was uitgenodigd als hoogleraar voor een advies, samen met Australische, Canadeze en Engelse collega's. De combinatie met het wethouderschap kwam weer eens goed van pas, want Hilversum geeft een goed voorbeeld. Bijvoorbeeld hoe toevallig het begin van de creatieve economie kan zijn. Zo koos in 1918 de Nederlandse Seintoestellen Fabriek Het Gooi uit blijkbaar omdat de zandgrond het risico van blikseminslag vermindert. De voormalige garage bij het Langgewest leek een goede locatie voor de productie van radiozenders. In 1923 werd de eerste radio-uitzending gemaakt in de NSF fabriek. Dat trok de radiomakers aan. Later kwamen aanvullende creatieve bedrijfjes; de publieke omroepen, die eerst verspreid waren over de stad, groepeerden zich in het AKN gebouw en in het media park en Beeld en Geluid werd de bliktrekker. En zo werd Hilversum niet alleen de mediastad maar ook een heuse creatieve stad.

Het was allemaal toeval. Het had net zo goed Laren kunnen zijn, of Kootwijk.

Maar Hilversum is helaas ook een goed voorbeeld om aan te geven waarom de creatieve sector moeilijk vast te houden is. Dat heeft natuurlijk te maken met de aantrekkingskracht van Amsterdam, de creatieve hoofdstad van Nederland. Veel creatievelingen zijn en wonen liever in Amsterdam. Waarom zouden ze dan iedere dag naar Hilversum komen voor hun werk? Dus koos SBS voor Amsterdam, waren de VARA en BNN bijna verkast, en verhuist Blue Circle straks van Hilversum naar Amsterdam. Het probleem van Hilversum is dat het een stimulerende sociale omgeving ontbeert. Er zijn geen interessante ontmoetingsplekken (zoals de Jonge Haan dat in mijn jeugd was), geen spannende ruimtes zoals de Rotterdamse markthal, of villa Augustus in Dordrecht waarvoor mensen van heinde en ver naar Hilversum willen komen. Ja, Beeld en Geluid is bijzonder maar waarom zou je na een bezoek naar de binnenstad gaan? Waar zou je bekende Nederlanders kunnen tegenkomen?

Een andere handicap van Hilversum is het gebrek aan hoger onderwijs. De HKU gaat schuil aan de Oude Amersfoortseweg, en gaat nog weg ook. Zonder hoger onderwijs kan Hilversum jonge creatievelingen niet binden.

Vergelijken we Hilversum met Eindhoven--zoals ik deed in Zuid Korea--dan blijkt dat Eindhoven niet alleen goed hoger onderwijs heeft, maar ook een overheid die ondernemend is. Mede dankzij die overheid is verlaten industrieel gebied omgetoverd in spannende, creatieve ruimtes waar creatievelingen graag komen werken. Hebben we wel zo'n overheid in Hilversum?

Dat zijn mijn vragen en observaties als hoogleraar.

U begrijpt dat ik als bestuurder van Hilversum een stevige uitdaging zie. Dit college zet in op de ontwikkeling van een heuse media campus met hoger onderwijs. Mijn collega Jaeger is voortvarend bezig en heeft de ambities die Hilversum kan gebruiken. Maar voor spannende culturele en sociale ruimtes zijn we afhankelijk van ideeën en initiatieven van anderen. Wij staan er open voor! Misschien dat de voormalige huisvesting van de NSF, de eurobioscoop, die spannende ruimte gaat worden.

De Zuid Koreanen waren geïntrigeerd. Hilversum leek hun een interessante plaats. De burgemeester van Pyeongchang, de stad van de aankomende Olympische Spelen, vroeg of onze steden een verbinding konden aangaan. Je weet maar nooit of dit zo'n toeval is dat de loop van de gebeurtenissen doet veranderen.