Hilversum

Het is een wonderlijk en misplaatst plan. Terwijl landelijk openheid en transparantie in het bestuur wordt bepleit, komt uit onze regio een voorstel om een ondemocratische bestuurdersclub te versterken, dat gaat lobbyen in Den Haag en vooral in Europa. Tenminste, dat willen bestuurders van de Metropoolregio Amsterdam (MRA), met als voorzitter de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema. Zij en haar collega’s spiegelen zich graag aan grote Europese steden als Londen of Parijs. Het belooft weinig goeds. Bestuurders pakken meer macht, bewoners hebben het nakijken.

Meer regionale lobby door bestuurders betekent minder lokale democratie. Een sterke regionale lobbyclub is helemaal niet nodig, omdat we provinciale besturen hebben voor overkoepelende zaken. Plannen voor een stadsprovincie zijn in het verleden al afgeschoten in referenda. Maar de bestuurders van de Metropool (MRA) laten het er niet bij zitten. Ze willen meer directe invloed over woningbouw, over verkeer, luchtvaart, het aantrekken van internationale bedrijven, ‘energietransitie’  en nog meer. Dat zijn allemaal onderwerpen met grote gevolgen voor bewoners.

Andere regio’s in Nederland en Europa lobbyen ook hard. Niemand wil achterblijven. Om succesvol te blijven in die concurrentieslag tussen overheden, zal al snel een roep volgen om nóg meer mandaat en nóg meer ambtelijke ondersteuning. Intussen lopen de regio, provincie en de regering elkaar internationaal hopeloos voor de voeten.

Nu is met samenwerking niks mis. Dat gebeurt nu ook en kan simpelweg geregeld worden als bestuurders met elkaar afspreken. Maar met deze plannen voor een uitdijende MRA hebben de bewoners steeds minder in te brengen. Dit MRA is een instrument van en voor bestuurders. Onder deze naam lobbyen bestuurders uit 32 gemeenten, de provincies Noord Holland en Flevoland en een ‘vervoerregio’. De regio loopt van Edam tot Zandvoort en van Heemskerk via Amsterdam naar Hilversum en Lelystad.

Dit orgaan kent geen verkiezingen. Bestuurders bepalen hoeveel raadsleden aan een ‘MRA-raadstafel’ mogen aanschuiven. Die mag dan alleen advies geven aan de bestuurders. Het zijn de burgemeesters, de commissarissen van de koningin en wethouders die er de dienst uitmaken. Zij stellen de ambities, schrijven de plannen en bepalen de agenda. Die ambities zijn groot en dat baart zorgen. Niet alles wat zij willen zal slecht zijn. We weten het alleen niet. Want wat is bijvoorbeeld een ‘systeemsprong luchtvaart’ die de MRA-bestuurders bepleiten? Dat kan zomaar een pleidooi worden voor grote groei van de luchtvaart. Het grote geld vindt dat misschien prachtig, omwonenden niet.

Natuurlijk, elk plan wordt uiteindelijk ter goedkeuring voorgelegd aan afzonderlijke gemeenteraden, maar over het hoe is nog veel onduidelijk. Altijd geldt dat democratie pas tot wasdom komt door directe inspraak én tegenspraak van bewoners en in voortdurende interactie met kritische gekozen volksvertegenwoordigers. Bij de MRA is dat er allemaal niet, of op zijn best indirect. Het werkt als een extra bestuurslaag, hoewel het dat formeel niet is. Het riekt in ieder geval naar meer oude politiek met nog meer ondoorzichtige besluitvorming.

Niet voor niets kraakte een bont gezelschap van partijen in de Hilversumse gemeenteraad de plannen. De lokale partijen Bloemendaal zijn zeer wantrouwend. In meer gemeenten en provincies klinkt kritiek. Onze verwachting is dat dat op meer plekken zo zal zijn, de SP-fracties in de regio niet in de laatste plaats. Zij verenigen zich alvast op dit punt.

Want gemeenteraden laten hun democratisch mandaat en hun kiezers niet los om plaats te maken voor een lobbyclub van bestuurders en bedrijven. Voorzitter Halsema en haar Herenclub van regionale bestuurders doen er dan ook goed aan deze weg niet in te slaan. Meer openheid, meer transparantie en meer democratie zijn de credo’s van nu. Dat betekent niet meer, maar juist minder bestuurlijke lobby.

Pierre van Rooden, (SP Hilversum)
Erik Flentge (SP Amsterdam)
Anna de Groot (SP Noord Holland)
Frans Mulckhuijse (SP Flevoland)
Patrick Adriaans (SP Amstelveen)
Anne Feite Bloem (SP Haarlem)
Evert Hartog (SP Zaanstad)
Alexander Sprong (SP Lelystad)
Ton van den Berg (SP Almere)
Heidi Bouhlel (SP Landsmeer)
Joop Luster (SP Velsen)