Hilversum

De crisis- en maatschappelijke opvang van vrouwen en gezinnen in Hilversum komt plaasten te kort. De SP hoort van direct betrokkenen dat gezinnen van buiten onze regio, die eigenlijk wel opgevangen zouden moeten worden, worden geweigerd omdat de opvang vol zit. Landelijk onderzoek in opdracht van de staatssecretaris lijkt dat beeld te bevestigen. Tegelijkertijd krijgt opvangcentrum De Vluchtheuvel onvoldoende huurwoningen toegewezen om alle gezinnen die daar klaar voor zijn weer op zichzelf te laten wonen. Terwijl er wel voor maatschappelijke opvang gereserveerde woningen over zijn.

Hilversum is als centrumgemeente van de Gooi en Vechtstreek wettelijk verplicht om crisis- en maatschappelijke opvang aan te bieden voor alle Nederlanders die dat nodig hebben, of ze nu wel of niet uit Hilversum of omgeving komen (regiobinding hebben).

Maatschappelijke opvang is bijvoorbeeld de daklozenopvang van de Cocon (de zogenaamde algemene crisisopvang), maar ook de Vrouwenopvang (een geheime opvangplek voor bedreigde vrouwen en hun kinderen) en de Vluchtheuvel (opvang voor iedereen die zijn of haar huis is kwijtgeraakt) zijn vormen van maatschappelijke opvang.

De SP heeft van betrouwbare bronnen gehoord dat de gemeente Hilversum er op dit moment niet in slaagt om aan die wettelijke opvangplicht te voldoen. In elk geval de Vluchtheuvel (algemene opvang) moet, zo horen wij, vaak mensen de deur wijzen. Simpelweg omdat er geen plek voor ze is.

Daarvoor lijken in elk geval twee waarschijnlijke oorzaken aan te wijzen.

Vorig jaar is de Vrouwenopvang het Gooi gesloten vanwege misstanden (zie eerdere berichten daarover hier). Een vervangende opvangvoorziening in het Gooi bleek niet 1-2-3 geregeld te zijn, en het aantal aanmeldingen van vrouwen met kinderen bij De Vluchtheuvel is gestegen.

De Vluchtheuvel heeft te weinig zogenaamde claimwoningen tot haar beschikking. Claimwoningen zijn huurwoningen van corporaties waar de instelling een beroep op kan doen om opgevangen personen een nieuw thuis te geven. Als een gezin (want daar gebruikt de Vluchtheuvel de weinige claimwoningen die zij heeft voor) daar aan toe is, is dat natuurlijk beter en zo komt er ook weer een plekje vrij in de opvang.

Meer instroom en minder uitstroom dus.

Dat laatste is vreemd. Want uit de evaluatie van het woonruimteverdeelsysteem, vorige week woensdag in de commissie welzijn besproken, bleek dat in 2011 en 2012 een groot deel van de claimwoningen voor maatschappelijke opvang niet zijn gebruikt (11 van de 38). Daarmee hadden 11 gezinnen uit de opvang geholpen kunnen worden, waardoor er ook weer voor 11 andere plaats zou zijn geweest.

De SP hoorde dat er claimwoningen ongebruikt zouden blijven omdat instellingen aan wie ze waren toegewezen ongebruikte claims van de urgentiecommissie niet mochten ‘doorgeven’ aan een andere instelling, al wilden ze dat wel. Dat is namens het College ontkend.

Hoe het ook is, de SP heeft het College gevraagd om ervoor te zorgen dat de beschikbare claimwoningen ook ter beschikking komen van diegenen die ze nodig hebben.  

Op dit moment is de druk echter nog groot, zo horen wij. Omdat de Vluchtheuvel mensen uit onze regio doorgaans makkelijker kan helpen, bijvoorbeeld omdat mensen uit de regio hier op de wachtlijst voor een huurwoning kunnen en er dus lang niet altijd een claimwoning is, is in de praktijk de keuze aantrekkelijk om vooral nog mensen uit de regio op te vangen. Zeker voor gezinnen met schoolgaande kinderen geldt dat; het liefst vang je die op in en plaats waar ze ook kunnen blijven.

Begrijpelijk dus, maar: wat als je dan niet uit de regio komt en wel echt hulp nodig hebt? Dan heb je een probleem, zo lijkt ook recent onderzoek in opdracht van de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport uit te wijzen.

De staatssecretaris heeft onder meer de landelijke toegankelijkheid van maatschappelijke opvang in heel Nederland laten onderzoeken (een link naar dat onderzoek hier) en schrijft op 2 september jl. aan de Tweede Kamer (link):

“Ik ben geschrokken van de resultaten van dit onderzoek. Gemeenten voldoen in de praktijk blijkbaar niet aan hun wettelijke plicht om de maatschappelijke opvang landelijk toegankelijk te laten zijn. Ik besef dat het gezien de druk op de maatschappelijke opvang en de weerbarstige praktijk lastig kan zijn iedere rechthebbende direct van een passende plek te voorzien. Desondanks dienen gemeenten er zorg voor te dragen dat rechthebbenden toegang krijgen tot de maatschappelijke opvang, ook als zij geen binding hebben met een bepaalde regio.”

Dat zal dus moeten verbeteren, aldus de staatsecretaris. Die heeft natuurlijk wel makkelijk praten, na de forse bezuinigingen op diezelfde opvang. In de Tweede Kamer zal de SP hem daarover uiteraard aan de tand voelen.

Desalniettemin zal er, ook hier, wat moeten gebeuren ervan uitgaande dat het zo is dat ook in Hilversum gezinnen van buiten de regio worden geweigerd bij de opvang (en dat schijnt zo).

De SP zal de wethouder zorg en welzijn in elk geval vragen of hij de onderzoeksrapporten waar de staatssecretaris zo van is geschrokken kent en wat hij met de aanbevelingen van de staatssecretaris gaat doen.

Wat de SP betreft moet er bekeken worden wat de omvang van het probleem precies is en of er met betere uitstroommogelijkheden (dus extra claimwoningen) en preventie alleen al voldoende bereikt kan worden, of dat er ook gewoon extra crisis- en opvangplekken nodig zijn.

We zullen de wetnhouder daarom vragen om uit te zoeken hoe het e.a. nu zit.

Als dat laatste het geval is, zal de staatssecretaris eraan herinnerd moeten worden dat hij zal blijven schrikken van de gevolgen als hij blijft bezuinigen op de kwetsbaarsten in de samenleving. Met de regiogemeenten zal in dat geval moeten worden bekeken of niet ook opvangplekken elders in de regio een optie zijn. En een corporatiehotel in Hilversum zal in dat geval ook zeker zijn nut bewijzen.