Hilversum

“Doet u maar lekker rebels.” Die opdracht kreeg wethouder Gerben van Voorden (Zorg en Samenleving) enigszins gekscherend mee bij de bespreking in de gemeenteraad van de proef om kwetsbare jongeren een jaar lang leer- en leefgeld te geven. De wethouder staat op dit punt namelijk lijnrecht tegenover staatssecretaris Jurgen Nobel van Participatie en Integratie. 

De dag na de gemeenteraadsvergadering zitten Van Voorden en SP-raadslid Bianca Verweij nog enigszins bij te komen van een lange avond. Dat komt met name door de lange discussie over het vertrek van wethouder Bart Heller. De discussie over de steun aan kwetsbare jongeren was binnen tien minuten klaar. De gemeenteraad steunde namelijk unaniem het zogenoemde voorstel ‘Bouwdepot in Hilversum; alle jeugd heeft recht op een mooie toekomst’. “En nee, het is zeker niet zo dat wij deze jongeren een zak geld geven en het daarmee klaar is,” aldus Van Verweij. 

De proef houdt in dat Hilversum, in navolging van steden als Eindhoven en Amersfoort, start met een proef voor jongeren die in een zeer kwetsbare positie verkeren. Maximaal tien jongvolwassenen tussen de 18 en 21 jaar krijgen een jaar lang financiële ondersteuning van 1.308 euro per maand. Het doel is om deze jongeren, die dak- of thuisloos zijn of dreigen te raken en al jarenlang alleen maar bezig zijn met overleven, een stabiele basis te geven om aan hun toekomst te werken. Het moet hen niet alleen financiële zekerheid bieden, maar ook helpen bij het verminderen van mentale problemen, sociale uitsluiting en studie-uitval.

Deelnemers worden zorgvuldig geselecteerd op basis van specifieke criteria, beloofde de gemeente al eerder. Daarnaast moeten zij gemotiveerd zijn om met deze steun hun leven weer op de rails te krijgen. De jongeren worden begeleid door Kwintes en stellen samen met hun begeleiders een contract op met concrete afspraken over hun ontwikkeling. De jongvolwassene mag zelf bepalen waaraan het geld wordt besteed (niet aan het verergeren van schulden of drugs) maar dit is niet vrijblijvend. De gemaakte afspraken moeten worden nagekomen anders stopt de ondersteuning.

De investering van 217.000 euro moet op termijn worden terugverdiend door besparingen op onder andere maatschappelijke opvang, Wmo-zorg en schuldhulpverlening. “In de maximale uitkomst wordt uitgegaan van een terugverdientijd van vijf jaar. Gedurende deze periode zullen de maatschappelijke voordelen steeds zichtbaarder worden”, aldus het college van burgemeester en wethouders. “Het rendement zal naar verwachting toenemen naarmate het project vordert, afhankelijk van de uitvoering en marktomstandigheden. Het is van belang te benadrukken dat de daadwerkelijke maatschappelijke rendementen in deze uitkomst sterk kunnen variëren, afhankelijk van de specifieke situatie van een jongvolwassene en de voortgang van de uitvoering.”

Het uiteindelijke plan is het resultaat van een motie die de SP en PvdA eind 2023 indienden. Daarin verzochten beide partijen het college van burgemeester en wethouders een onderzoek te starten naar de mogelijkheid om ook in Hilversum het bouwdepot in te zetten. De motie kreeg steun van alle partijen. Ook tijdens de raadscommissie vorige maand waren alle partijen enthousiast over het uiteindelijke voorstel en tijdens de gemeenteraadsvergadering afgelopen week stemden alle raadsleden positief. 

‘Er gebeuren enorme mooie dingen met het bouwdepot in andere gemeenten, dus wij willen er heel graag mee starten’
 

Dat de discussie in de gemeenteraad nog tien minuten duurde, kwam vooral door de mededeling van Van Voorden zelf. “In de commissie (van de gemeenteraad, red.) reageerde iedereen enthousiast, maar wij weten ook dat het voorstel ingaat tegen het ministerie”, zei hij. “De staatssecretaris heeft een andere kijk op het bouwdepot. Zij vinden het inkomenspolitiek en wij vinden het echt een zorginterventie. Er gebeuren enorme mooie dingen met het bouwdepot in andere gemeenten, dus wij willen er heel graag mee starten. Maar het is goed dat u (de gemeenteraad, red.) kennis genomen heeft dat de staatssecretaris contact met ons heeft laten opnemen door nogmaals het standpunt te benadrukken dat zij het als inkomenspolitiek zien en het daarom onrechtmatig is. Wij hebben een ander standpunt.”

Levensles

De aanpak is volgens de staatssecretaris in strijd met de wet, omdat mensen die onder de Participatiewet vallen niet zomaar mogen bijverdienen. Van Voorden gaat daarom graag het gesprek met Nobel aan, zegt hij een dag na de gemeenteraadsvergadering. “Hoe langer wij wachten, hoe minder minder jongeren wij kunnen helpen.” Verweij is het volledig eens met de wethouder. “De jongeren komen vaak uit situatie dat ze hebben ervaren dat er niemand - ook niet vanuit de politiek - voor ze kan kan zijn. Het bouwdepot kan een levensles zijn. Wij voorkomen hiermee dat de jongeren verder van de maatschappij afglijden. Zij zijn anders de dupe. Wanneer zij verder afglijden leidt dat alleen maar tot meer zorgkosten.”

Van Voorden en Verweij denken dat een aantal van tien jongeren voor Hilversum een realistisch aantal is. Voor de zomer moet de proef starten. “Bij deze jongeren is al zo veel misgegaan. Op deze manier werken zij in vrijheid aan hun herstel”, aldus de wethouder. “Er zijn onderzoek waaruit echt blijkt dat het werk. De resultaten zijn zo goed in Eindhoven en Amersfoort. Dat verplicht ons om aan de slag te gaan. Wij moeten doorzetten. De groep van 18 plus is de groep die volwassen wordt. Dat is een moeilijke fase. Dat moet je faciliteren. Dit product zorgt ervoor dat de overgang makkelijk is voor deze groep.”

Perspectief

Bovendien, vervolgt Van Voorden, werken de betreffende jongeren ook echt aan hun toekomst. “Ik ken een voorbeeld van iemand die hierdoor zijn rijbewijs kon halen, taxichauffeur werd en een eigen bedrijfje is gestart. Er ontstaat perspectief voor iemand die geen perspectief heeft. Dat is een hoopvolle interventie.” “Ik heb zelf in deze in deze positie gezeten”, aldus Verweij. “Als ik deze interventie had gehad, had mij dat veel meer stabiliteit gegeven. Het zou mij zo veel geholpen helpen.” Van Voorden: “Ik hoop dat andere gemeentes Hilversum en de gemeenten waar dit al is zullen volgen.”