Hilversum

De laatste weken kopten de kranten er veel over: “13-jarige in coma door wodkaboy”, “Gooise drankjeugd baart scholen zorgen”. Ja, de geruchten zijn waar. In het Gooi ligt het gebruik van alcohol onder jongeren hoog. In de gemeenteraad van 6 december wordt het nieuwe Preventie- en Handhavingsplan alcohol jeugd van de regio Gooi- en Vechtstreek behandeld. Deze nota toont aan dat alcoholgebruik van Gooise jongeren op zijn minst zorgelijk is. Vooral als je het dan nog eens vergelijkt met het Nederlands gemiddelde. Maar zijn we nu wel daadwerkelijk bezig met de juiste oplossingen?

Eerst de cijfers. We zien dat een schrikbarende 27,1 procent van de Gooise jongeren onder de 16 jaar in de voorgaande 4 weken had gedronken. Dit, vergeleken met het Nederlands gemiddelde van 19,8 procent, wat ook al hoog is. In de leeftijdscategorie van 16- tot 18-jarigen bedroeg dit percentage maar liefst 58,8 procent. De kans dat úw kind drinkt is dus bijna 6 op 10! Over heel Nederland zien we dat in deze leeftijdsgroep door 50,1 procent wordt gedronken.

Zorgelijker is nog dat het zogeheten ‘bingedrinken’ (het drinken van vijf glazen of meer bij één gelegenheid) bij jongeren onder de 16 zelfs is toegenomen in het Gooi. Het gaat hier over ruim een vijfde van de 16min’ers. Kortom, Nederlandse jongeren drinken te veel, maar in het Gooi al helemaal.

In het plan staan goede pijlers voor zogeheten ‘interventies’ (preventieve aanpakken). Zo zal Jellinek (de regionale verslavingszorginstelling) een jaarlijks onderzoek doen naar middelengebruik onder jongeren, er komt een tweejaarlijks ouderonderzoek naar het onderwerp, en op het basisonderwijs zal er worden gewerkt aan weerbaarheidstrainingen. Verder zet men weer in op de old-school preventiemethodes als voorlichting. Maar is dit wel de juiste aanpak?

De SP vindt dat er namelijk niet alleen naar orthodoxe interventies als die voorlichting gekeken moet worden. De cijfers liegen er niet om: in het Gooi hebben deze alcoholpreventiemethodes niet goed gewerkt. Het probleem vraagt om een alternatieve aanpak.

Daarvoor kunnen we een voorbeeld nemen aan een land als IJsland. Waar in 1998 toch bijna de helft van de IJslandse jongeren tussen 14 en 16 jaar maandelijks dronken was, werd bij eenzelfde onderzoek in 2016 geconstateerd dat dit was gedaald tot nog maar vijf procent. Dat zijn percentages waar wij in het Gooi nog over kunnen dromen. Hoe kreeg IJsland dit voor elkaar?

Toen IJsland eind jaren negentig een breed onderzoek deed onder IJslandse jongeren bleek dat niet voorlichting, maar juist dat meer sporten en voldoende leuke activiteiten en plekken na schooltijd de meest beschermende factoren tegen alcoholgebruik zijn. En daar speelden de IJslanders op in: er werd op grote schaal geïnvesteerd in activiteiten en plekken voor jongeren. Zo zit het grootste gedeelte van de IJslandse jongeren na schooltijd op een sport.

Het is IJslandse jongeren ook gewoon om hun middagen, en vaak zelfs hun avonden, op school door te brengen. En nee, niet in de les. Scholen zijn namelijk ook na schooltijd open en vormen een plek waar jongeren kunnen ‘hangen’. Dit is een soort van ‘georganiseerd hangen’ dat plaatsvindt in zogeheten ‘vrijetijdsclubs’. Geen hangjongeren op straat dus.

In Hilversum is dat anders. Zoals ook het PHP (Preventie- en Handhavingsplan) constateert, is er veel minderjarige jeugd op straat ’s avonds. Vooral in het centrum. En zij drinken daar zonder toezicht. Het promoten van ‘vrijetijdsclubs’ en ‘georganiseerd hangen’ zijn daarin methodes om jongeren zowel van de straat te weren, als onder sociaal toezicht bij de alcohol vandaan te houden.

Vanuit de wetenschappelijke wereld is er daarom ook veel interesse voor de buitengewoon succesvolle IJslandse aanpak. Zo is Trimbos-onderzoeker Ninette van Hasselt ‘hartstikke enthousiast’ over de focus op alternatieve vrijetijdsbesteding, zegt zij in de Volkskrant[1]. En Britse hoogleraar Velleman deed enkele jaren geleden een grote overzichtsstudie waarbij hij wereldwijd ingezette preventieprogramma's vergeleek. Wat bleek: precies de zaken die ze in IJsland toepassen ('houd jongeren bezig, voorkom verveling, zorg voor sterke betrokkenheid van ouders en veel samenwerking tussen ouders en scholen') kwamen bij Velleman als belangrijkste naar voren.[2]

Het is dus duidelijk dat alternatieve vrijetijdsbesteding door meer activiteiten en jongerenplekken een goede aanpak blijkt. Daarom dient de SP vandaag in de gemeenteraad (6 december) twee moties in. De SP wil dat de vergane glorie van de Vorstin weer wordt opgepoetst door er een jongerenplek van te maken. “De Vorstin wil jongeren lokken en jongeren in Hilversum zoeken juist een plek waar ze terecht kunnen. Met dit voorstel zijn beide problemen opgelost”, zegt fractievoorzitter Bianca in de Gooi- en Eemlander van maandag 4 december.

Ook zal de SP in de gemeenteraad pleiten voor vernieuwing van het Jeugdbeleid. Het beleid hield op in 2016 en is sindsdien niet vernieuwd. De SP wil dat ook daarin weer wordt opgenomen dat we in Hilversum ons meer gaan inzetten voor activiteiten en jongerenplekken.