Hilversum

Ruim drie weken geleden kwam de vrouwenopvang in het Gooi onder vuur te liggen. Er waren serieuze klachten over huisvesting, werkwijze van en bejegening door de directie en personeel, maar ook zorgen over de financiën. Korte tijd na de eerste klachten zijn vier vrouwen en kinderen door de gemeente en de federatie vrouwenopvang op een andere locatie ondergebracht. In het huis bleven echter nog vrouwen met kinderen achter. Maar er bleef een onbevredigende situatie bestaan. Een week later lukte het diverse instanties, waaronder de gemeente, om ook ten behoeve van die vrouwen gezamenlijk in te grijpen. De instanties kozen voor maatregelen die de SP ook voor ogen had en waarvoor wij gepleit hebben.

Op de dag dat dat de maatregelen van kracht werden (10 maart) publiceerde de SP 's ochtends de maatregelen die volgens ons op korte termijn nodig waren. Die middag kondigde de gemeente gelukkig aan dat de directie op non-actief was gesteld, dat de zorg in de vrouwenopvang voorlopig door deskundig personeel van buiten zou worden opgepakt, dat klachten in behandeling zouden worden genomen en dat er een onderzoek zou volgen.

Duidelijke ingrepen
Het bestuur en de directie zijn inmiddels voor de duur van een onderzoek op non-actief gesteld, het oorspronkelijke personeel werkt op dit moment niet in de opvang, er is extra personeel van een andere organisatie die de honneurs waarneemt, er is een opname stop en het onafhankelijk onderzoek naar de gang van zaken is inmiddels gestart. De SP juicht deze heldere maatregelen waar wij ook voor gepleit hebben toe.

De SP heeft met verschillende vrouwen contact en we horen dat de rust, voor zover mogelijk, weer terug gekeerd is en dat zij menen dat hun klachten serieus genomen worden. Verder horen we dat er vanuit het hele land reacties komen van vrouwen, maar ook werknemers, die ook ooit in deze opvang zaten en hun verhalen willen delen. Verschillende vrouwen willen zelfs bij de politie aangifte doen. Wat er precies aan de hand is geweest blijft op dit moment nog onduidelijk, maar zeker is wel dat de klachten zeer serieus moeten worden genomen. Temeer omdat inmiddels ook is gebleken dat verschillende instanties en organisaties al langer zorgen hadden over deze opvang. Het is dus goed dat er nu voortvarend wordt gestart met een onafhankelijk onderzoek.

Klachten en aangiftes
Op dit moment worden alle binnengekomen en/of binnen komende klachten onderzocht en afgehandeld door een, met spoed ingestelde, nieuwe onafhankelijke klachtencommissie, zowel door de gemeente als door de vrouwenopvang. Één van de belangrijke taken van een inmiddels aangesteld interim bestuur is om een nieuwe klachtenprocedure te ontwikkelen. Vrouwen die aangifte willen doen kunnen hiervoor terecht bij de politie. Politiekorps Gooi en Vechtstreek heeft aangegeven dat zij zich daarmee bezig zullen gaan houden.

Met betrekking tot de klachten van bewoonsters van de opvang is het van belang dat er structureel een onafhankelijke regionale klachtencommissie komt. Die had eigenlijk al goed moeten functioneren vanaf medio 2007, want op dat moment is de landelijke klachtencommissie van de federatie opvang opgeheven en had het regionaal geregeld moeten zijn. Naast eenonafhankelijke regionale klachtencommissie moet er een duidelijk interne klachtencommissie (vindbaar en transparant) zijn bij de organisatie waar vrouwen opgevangen worden. Dat geeft de opvang de kans om naar aanleiding van klachten zaken aan te pakken en te verbeteren waar nodig.

Veiligheid en goede zorg
Vrouwen en/of mannen die gebruik maken van crisisopvang op een geheime locatie zijn, al dan niet met hun kinderen, van huis weg gevlucht omdat zij daar gevaar liepen. De beslissing om dat te doen is niet niks. Het gaat doorgans om heftige gebeurtenissen en de mensen die het aangaat hebben allemaal hun eigen unieke verhaal. Het gaat met andere woorden om een complexe doelgroep. Mensen zijn getraumatiseerd en moeten hun complete leven opnieuw opbouwen. Het is daarom van het grootste belang dat een huis waar zij terecht komen veilig is, passend is voor de opvang en waar de begeleiding een hoog specialistisch niveau heeft. Dat kan met WMO of AWBZ gelden worden gefinancierd.

Wij hopen en verwachten dat het onafhankelijk onderzoek zich niet alleen zal richten op wat er in het verleden wellicht is misgegaan, maar ook op hoe het in de toekomst beter kan. Belangrijke vraag is hoe in de toekomst de kwaliteit van de zorg voor deze kwetsbare doelgroep kan worden gegarandeerd. Worden daarvoor de normen en richtlijnen vrouwenopvang gebruikt die de landelijk federatie opvang heeft vastgesteld? De onderzoekers kijken hopelijk ook naar de aan- dan wel afwezigheid van een kwaliteitssysteem en naar de toepassing van geldende beroepsnormen en codes. Daar hoort ook bij hoe de bij- en nascholing van medewerkers geregeld is en of de aanstellingseisen voor personeel passend zijn bij deze complexe doelgroep.

Toezicht en subsidie
Uit deze hele kwestie is in ieder geval gebleken dat op voorhand niet goed duidelijk was wie nu waarvoor verantwoordelijk was. Moest de gemeente toezicht houden? De gemeente krijgt namelijk rijksgelden die besteed dienen te worden aan het regelen van vrouwenopvang. De gemeente is dus verantwoordelijk voor de diensten die /gesubsidieerd worden. Het één en ander wordt geregeld in een subsidieaanvraag en goedkeuring. Wij vinden het dan ook voor de hand liggen dat de gemeente in het subsidietraject afspraken maakt en eisen stelt met betrekking tot; taken en verantwoordelijkheden, voldoen aan landelijke /professionele veiligheidseisen, kwaliteit(snormen), opleidingseisen, klachtenafhandeling, deskundigheid, financiële zaken en derde geldstromen/cofinanciering. En natuurlijk moet de gemeente dan toetsen of alles naar behoren gaat.

Conclusie
Met betrekking tot de vrouwenopvang in het Gooi moeten de geuite klachten zeer serieus genomen worden. De ingrepen die gedaan zijn waren nodig en onvermijdelijk. Het onafhankelijke onderzoek is een goede zaak. Duidelijk is nu al dat er al eerder klachten waren van zowel gebruiksters als andere instellingen. Er is in 2010 al eens een extern onafhankelijk onderzoek overwogen. Toen ging dat niet door maar er zijn nog steeds klachten. Met het ingrijpen door de gemeente zijn de problemen tijdelijk in ieder geval opgelost. Voor de toekomst moet duidelijk zijn wie waarvoor verantwoordelijk is en wie toezichthouder is.

Verantwoordelijkheid nemen
Wat ons betreft moet deze zaak nu tot op de bodem uitgezocht worden. We moeten zien dat we zo snel mogelijk structureel weer een hoogwaardige veilige vrouwenopvang realiseren. Want een veilige plek en warme en deskundige zorg is wat je nodig hebt als je noodgedwongen je huis ontvlucht om jezelf en eventueel je kinderen in veiligheid te brengen.
Hilversum als centrum gemeente in de regio moet en kan daar, samen met andere gemeenten, verantwoordelijkheid voor nemen.