Hilversum

U heeft ze vast al op TV gezien; de spotjes waarmee wij erop gewezen worden dat we onbewust steeds asocialer worden. Met het doel dat we ons gedrag gaan verbeteren. Voordringen in een rij met een smoes, je peukenbakje even op straat legen, doorbellen in de winkel zonder te praten met de verkoper: not a pretty sight.

Onbewust asociaal gedrag staat voor "dingen doen, waarvan we ergens wel weten dat het niet goed is, maar waarbij het voor onszelf even handiger uitkomt." Even snel, even kort door de bocht, voor het gemak, omdat het goedkoper is. En als je erop aangesproken wordt, weet je meteen "ik zit fout." 

Schone kleren campagne
Vorige week kwam er een onderzoek uit van de Schone Kleren campagne. Hieruit bleek dat er in de kledingindustrie in India en Bangladesh werkers uitgebuit worden. De vrouwen (85%) krijgen een te laag loon om van te leven, werken zo'n 70 uur per week, worden gedwongen tot onbetaald overwerk en mogen zich niet organiseren. Toestanden die wij in Nederland kenden in de textielindustrie rond 1900 en waar wij ons van af gevochten hebben.
Het ging ook om kleren van bekende merken in Nederland: C&A, M&S-mode, WE en Prenatal. De vertegenwoordigers van deze kledingmerken reageerden verbaasd. Hoe kon dit nu, ze hadden het zo mooi geregeld met een tussenpersoonstichtinkje? 

Het is niet nieuw. Elk jaar verschijnt er wel een bericht in de krant over uitbuiting dat kortstondig de aandacht trekt. Maar we spreken er niemand op aan. We blijven liever 'collectief onbewust asociaal'. Want het komt ons wel handig uit. 

Waardencrisis
Afgelopen zondag spraken de kopstukken Hans Wijers en Rik van der Ploeg in Buitenhof over "wat leren we van de kredietcrisis?". Kern van hun verhaal was dat onze crisis veel breder is: we hebben een "waardencrisis". Om het anders te zeggen: we zijn onbewust asociaal naar onze aarde en de mensen aan de top graaien teveel. We zullen onze waarden weer moeten naleven. Het 'ongebreideld kapitalisme' moet wat teruggedrongen worden. Met het kapitalisme als systeem is kennelijk niets mis. Met mooie woorden wordt die discussie omzeild. 

Moderne slavernij
In het gesprek zei Hans Wijers: "Ergens zijn we ook gestopt met slavernij. Dat vonden we te ver gaan. Dus daar zijn we mee opgehouden."
Zo'n 'nobele' uitspraak raakt me, want we zijn er helemaal niet mee opgehouden! Kindslaven in Afrika halen de cacao van het land. In fabrieken worden arbeiders vaak jarenlang uitgebuit. We doen het nu alleen wat efficienter: we geven de 'slaven' geen onderdak en rantsoen meer; daar zorgen ze zelf maar voor in hun sloppenwijken. We geven ze een loon waar ze niet van kunnen leven en pakken al hun tijd af. We geven ze het recht om weg te gaan en om te komen van de honger: dat recht is toch niets waard? 
Moderne slavernij bestaat. En dat wisten we al. We worden er alleen liever niet op aan gesproken. 

Internationale solidariteit
Tijdens deze crisis vallen de hardste klappen bij de werknemers met laag loon. Dat is zo bij elke crisis. Ook in Nederland. Zij hebben niets aan mooie termen als "waardencrisis", als ondertussen het huidige kapitalistische systeem gewoon doordraait. 
Onze socialistische strijd is meer dan ooit nodig. We moeten blijven knokken, ook voor de leefsituatie van de werkers in andere landen. Ons werk verdwijnt niet alleen naar 'lage lonen landen'; het verdwijnt ook naar uitbuiting en slavernij. Kapitalisme zoekt naar de zwakste plekken en maakt ze in tijden van crisis nog zwakker.

Arbeiders aller landen verenigt u! 

Karin Walters, wethouder