Hilversum

Het kabinet heeft vlak voor het kerstreces nog een belangrijke besluit genomen. Ze heeft de beleidsvisie op de leerwerkplicht voor jongeren vastgesteld. Kern is dat er een wet wordt voorbereid waarin staat dat jongeren tot 27 jaar geen recht meer zullen hebben op bijstand. Ze krijgen een leerwerkplicht.
Het kabinet gaat ervan uit dat "een verdere aanscherping van de plichten nodig is om de sociale zekerheid betaalbaar te houden." Waar kunnen we de regels scherper maken om zo minder kosten te maken?

Daarom staat er: 
"Het afschaffen van de bijstand voor jongeren onder de 27 jaar leidt tot een besparing van circa 365 miljoen. Hier zullen meerkosten tegenover komen te staan voor onderwijsvoorzieningen en inkomensvoorziening. Hier is een bedrag van 184 miljoen voor gereserveerd."
Er wordt dus gerekend op een bezuiniging van 365 - 184 = 181 miljoen per jaar. Een halvering van de kosten die nu gemaakt worden. 

Wat is de bezuiniging?
Tot nu toe hebben jonge mensen boven de 21 jaar recht op een bijstandsuitkering. Dat is 882 euro voor een zelfstandig wonend persoon.Dit is krap om op jezelf te wonen maar het kan wel. Straks krijgt iemand tot 27 jaar een bedrag dat ongeveer gelijk is aan de studiefinanciering. Dat is nu 540 voor een uitwonende jongere met ouders met een laag inkomen. Zonder bijverdienen of lenen kan je met dat bedrag niet op jezelf wonen.

Wat is de leerwerkplicht?
Er zijn twee categorieen: jonge mensen met en zonder startkwalificatie.
Jonge mensen met startkwalificatie krijgen een werkaanbod. Een gewone baan, een Workfirst-baan met loonkostensubsidie of een werkstage. Alleen als deze baan of stage minder verdient dan het niveau van studiefinanciering, krijg je aanvulling tot dat niveau.

Jonge mensen zonder startkwalificatie moeten terug naar school of een krijgen een aanbod van werken en leren. Aangezien het hier gaat om deeltijdwerk op beginnersniveau, zal men niet veel verdienen. Ook hier krijgt men alleen aanvulling tot het niveau van studiefinanciering.

Hoe zit het met zieke, gehandicapte jonge mensen of alleenstaande ouders?
Als is vast komen te staan dat iemand niet in staat is vanwege ziekte of handicap om te leren of werken, dan krijgt iemand een inkomensvoorziening op het niveau van de studiefinanciering, dus ongeveer de helft van bijstand. Alleenstaande ouders met kinderen tot 5 jaar hoeven niet te werken, maar krijgen een leerplicht. Zodra het kind 6 is, hebben ze een werkplicht en ontvangen ze geen geld meer als ze de baan niet aannemen.

Tot zover de informatie uit de beleidsvisie.

Kerstdiner
Ik sprak met mijn vader aan het kerstdiner. We praten altijd graag even over politiek. Hij zei: "dat is een goed plan, waar Aboutaleb nu mee komt. Hij wil meer doen om te zorgen dat jongeren aan het werk gaan of gaan leren. Jongeren moeten niet in de bijstand, dus het is goed dat ze daar wat meer bovenop gaan zitten."
Ik zei: "Tja, dat klinkt natuurlijk nobel. En ik vind ook dat jongeren het best aan het werk kunnen zijn. Maar daar zijn we natuurlijk ook al flink mee bezig. Weet je dat er nog maar zeer weinig jongeren in Hilversum in de bijstand zitten? In het hele land is het aantal jongeren in de bijstand al flink gedaald. En de jongeren die er nu in zitten, hebben vaak een vangnet nodig. Voor een tijdje, als ze op zoek zijn naar een baan. Of langer, als ze persoonlijk lastig zitten. Prima om jongeren te stimuleren, maar nu trekken ze gewoon het vangnet onder ze weg!"
Mijn vader was wat verrast door mijn felheid. Het had goed geklonken, de kerstboodschap van het kabinet. En die dingen waar ik over vertelde waren nieuw voor hem. We hadden het nog even over het versoepelen van het ontslagrecht. Mijn ouders waren blij dat dat van de baan was. "Daar hebben we jaren voor gevochten. Gelukkig is de PvdA daar voor gaan staan."

Welke jonge mensen zitten nu in de bijstand?
In de beleidsvisie staat dat 10% in een instelling woont, 35% bestaat uit alleenstaande ouders (meest jonge moeders) en 54% zit in een reintegratie-traject. Een klein deel zal dus voorlopig niet werken of leren. Voor 35% is vaak de kinderopvang het grootste probleem: beschikbaarheid, betaalbaarheid en opzegtermijnen. En met de rest van de jongeren zijn gemeenten actief bezig om aan het werk te gaan. Zij zitten door uitzendbanen, jaarcontracten en ontslagen soms korte tijd zonder werk. Ze hebben geen recht op ww als ze korter dan 9 maanden achter elkaar gewerkt hebben en vragen dus bijstand aan.
Er staat ook dat het aantal jongeren in de bijstand door actief beleid landelijk al gedaald is van 39.000 naar 29.000 in de laatste paar jaar. Is er eigenlijk wel sprake van een groot probleem?

Waarom hebben jonge mensen een vangnet nodig?Daar kwam ik in de afgelopen maanden achter. Het blijkt dat jongeren tot 21 jaar geen recht hebben op volledige bijstand, maar een veel lager bedrag krijgen. Klinkt redelijk, want ze kunnen toch thuis wonen. Maar voor sommige jongeren gaat dat niet op. Zij zijn noodzakelijk uitwonend. En dan heb je het over uitzonderlijke situaties, die ik ook niet kon verzinnen. Zoals de jongen wiens ouders allebei tegelijk gestorven zijn. Jonge vluchtelingen, die wees zijn. Jonge meiden die vluchten voor eerwraak. Gelukkig heeft het college in Hilversum onlangs besloten om extra bijzondere bijstand te geven voor jongeren die noodzakelijk uitwonend zijn. Zodat ze op zichzelf een start kunnen maken. In Hilversum zijn dit nu 7 jongeren. Een ervan is een tienermoeder die dagelijks in ruzie leefde met haar moeder. Het Leger des Heils heeft haar geholpen om op zichzelf te wonen. En met de extra bijzondere bijstand heeft ze nu die kans. Ze wil nu aan het werk.
Dat is dus een vangnet. Een voorziening waar mensen op terug kunnen vallen in bijzondere situaties.

Tijdens deze kerstdagen vraag ik me af wie er voor de jongeren op gaat komen. Voor het flitsontslag stonden mensen klaar voor een forse demonstratie. Maar wie zal er demonstreren voor de rechten van de jonge mensen tot 27 jaar?

In de beleidsvisie staat: "Dit voorstel voldoet aan de Europese regels. Daarin staat dat elk land een sociaal minimum moet hebben. Er staat niet hoe hoog dat moet zijn."

Als het sociaal minimum voor jonge mensen verlaagd wordt, dan is een logische vraag:
"Welke groep is als volgende aan de beurt?" 

Karin Walters, wethouder